ابراهیم حامدی (زادهٔ: ۲۹ خرداد ۱۳۲۸ در تهران) مشهور به ابی خوانندهٔ موسیقی پاپ ایرانی است. او دارای صدایی از جنس تنور است و در سبکهای مختلف موسیقی صاحب اثر است: بالاد، موسیقی فولکلور، پاپ تهرانجلس، دنس و اخیراً هاوس و ترنس. ابی تحت تأثیر خوانندگانی چون فرهاد مهراد، جنسیس، جیم موریسون، یوتو، کلدپلی و پر گسله بوده است. برخی او را با تام جونز خوانندهٔ سرشناس بریتانیایی مقایسه کردهاند، با این تفاوت که ابی را بر خلاف تام جونز دارای تمایلات سیاسی میدانند. بسیاری از طرفدارانش او را «آقای صدا» در حوزهٔ موسیقی پاپ فارسی میدانند.
زندگی خصوصی
پدر ابی خیاط بوده و مادرش خانهدار. او دوران کودکی خود را در محلهٔ میدان فوزیهٔ تهران (میدان امام حسین فعلی) در خیابان شهرستانی سپری کرده است و دارای چهار خواهر و یک برادر است. او در سال ۱۳۵۳ با فیروزه مقدادی ازدواج کرده و از وی صاحب سه دختر به نامهای عسل، سایه و خاتون است که برای هر سهٔ آنها یک ترانه خوانده است. ابی دو سال قبل از وقوع انقلاب در ایران، برای اجرای کنسرت به آمریکا میرود و با شروع انقلاب، ناگزیر در آنجا ماندگار میشود.
ابی پس از جدایی از همسر اول خود با مهشید برومند ازدواج میکند. وی یک پسر به نام فرشید دارد که پسرخواندهٔ ابی محسوب میشود. گفته میشود آغاز آشنایی آنها با یکدیگر، در یکی از اجراهای ابی در گوتنبرگ بوده است. شباهت چهرهٔ همسر دوم وی با کتایون ریاحی، مشکلات عدیدهای را برای این بازیگر سرشناس سینما در فضای مجازی ایران به همراه داشته است. مهشید برومند که مدیر برنامههای ابی نیز محسوب میشود در اکثر کنسرتهای وی حضور داشته و تصاویر منتشره از وی در یکی از کنسرتهای ابی منجر به سوء تفاهمات و شایعات دامنهداری علیه این بازیگر شد.
ابی به موسیقی یونانی علاقهمند است و از خوانندگان محبوبش میتوان به پیتر گابریل، فردی مرکوری، استینگ، بونو و جیم موریسون از گروه راک دورز اشاره کرد. گفته میشود وی در منزل شخصی خود، اجازهٔ پخش آهنگهای خواندهشده توسط خود را نمیدهد و به عبارتی، تمایلی به شنیدن صدای خود در محیط خانه ندارد.
خوانندگی
دوران نوجوانی
او در دوران نوجوانی با خواندن قرآن در صفهای مدرسه به استعداد خود در خواندن پی میبرد. خود وی در مصاحبهای در پاسخ به این پرسش که خوانندگی را چگونه آغاز کرد میگوید: «از زمان چهار پنج سالگی، رادیو به ایران آمده بود ولی ما آنقدر بودجه نداشتیم که یک رادیو بخریم. ضمن اینکه هنوز برق هم به همه جا نیامده بود. به موسیقی گوش میکردم و آن را دوست داشتم. تفریح من در خانه خواندن بود، ضمن اینکه بارها هم گفتهام که از کلاس سوم دبستان در مدرسه صبحها سر صف، قرآن با قرائت اجرا میکردم. خب این هم برای خودش یک نوع خوانندگی است. در سن ده یازده سالگی، رادیو و خوانندگانی بودند و مرتب فکر و ذکر من به غیر از مسألهٔ درس خواندن، خوانندگی بود. در خانه برای همکلاسیهایم و همینطور برای بچهمحلها میخواندم».[۱۳]
ابتدا در یک گروه دوستانه به نام سان بویز و سپس در باشگاهها و کاخهای جوانان به صورت رسمی شروع به خواندن میکند. در گروه سان بویز، ابتدا به تقلید از آهنگهای ایتالیایی، بخصوص ترانههای آلبانو کاریسی خواننده و بازیگر بنام ایتالیایی میپردازد و سپس به اجرای ترانههایی از خوانندگان مطرح آن دوران مانند جیم موریسون، اریک بوردون، تام جونز و پپینو دی کاپری رو میآورد.[۱۴]
او اولین بار در کاخ جوانان جنوبی به روی صحنه میرود. تجربهٔ اولین اجرای رسمی ابی از زبان خودش شنیدنی است. آنطور که وی در مصاحبهای نقل کرده است در اولین اجرا از فرط استرس، نیمی از بدنش کاملاً بیحس شده و اصطلاحاً به خواب میرود. او این واقعه را جزو خاطرات تلخ اما فراموشنشدنی خود ذکر کرده است.[۱۵]
آغاز خوانندگی به صورت حرفهای
ابی در همان دوران با شهبال و شهرام شبپره آشنا میشود. شهبال شبپره صدای او را در سان بویز میشنود و به وی پیشنهاد کار در گروه بلک کتز را میدهد. او در کنار فرهاد مهراد خوانندهٔ پاپ ایرانی، مدت دو سال با گروه بلک کتز همکاری میکند و مدت زیادی در کابارهٔ کوچینی به روی صحنه میرود. سپس از این گروه جدا میشود و به همکاری با آهنگسازان و ترانهسرایان مطرح آن دوران میپردازد. ابی از دوران همکاری با فرهاد در گروه بلک کتز، به عنوان دورهٔ آموزشی خود یاد میکند و خود را وامدار فرهاد میداند.[۱۶]
در آن زمان که ابی وارد عرصهٔ موسیقی میشود، خوانندگان اندکی در ایران در زمینهٔ موسیقی پاپ فعالیت داشتهاند که از آن جمله میتوان به ویگن، عارف و منوچهر سخایی اشاره کرد.[۱۷] دیری نمیگذرد که ابی نیز نخستین ترانهٔ مستقل خود را با نام «عطش» عرضه میکند که برای فیلمی به همین عنوان ساخته میشود. دومین ترانهٔ وی «چرا چرا» نام دارد با شعری از مسعود هوشمند و آهنگی از حسین واثقی.[۱۸] اما سومین ترانهٔ ابی که به گفتهٔ خودش باعث معروفیت وی میشود ترانهای است به نام «شب» با شعر اردلان سرفراز و آهنگ منصور ایراننژاد که برای اولین بار در شوی معروف میخک نقرهای از فریدون فرخزاد پخش میشود.
ابی از همان اوان خوانندگی، در حرفهٔ خود از الگوبرداری و تقلیدهای کلیشهای برحذر بوده و حتی خوانندگان جوان همدورهٔ خود را که به کپیبرداری و تقلید از آثار یکدیگر میپرداختند به شدت تخطئه میکرده است. در همین دوران است که با شرکت در «جشنوارهٔ بینالمللی آواز ترکیه» توانست نگاههای داخل و خارج را به سمت خود معطوف کند.[۱۹]
صدای ابی از همان دوران ابتدای نشو و نمایش، محل بحث و نظر رسانهها بوده است. چنانکه مجله جوانان در شمارهٔ سال دهم خود، مطلبی را تحت عنوان «صدای ابی رانندگان را دچار هیستریک سرعت میکند» منتشر میکند و در آن به طرح این مسئله میپردازد که صدای ابی به علت قدرت و انرژی فوقالعادهٔ آن که بیشتر جنبهٔ حماسی دارد، رانندگان را هنگام رانندگی دچار هیستریک و حرکات تند و خشن میکند.[۲۰]
جشنوارهٔ بینالمللی آواز ترکیه
در سال ۱۹۷۴ ابی و نوشآفرین دو خوانندهٔ جوان ایرانی برای شرکت در جشنواره بینالمللی آواز ترکیه راهی استانبول میشوند. این فستیوال که مخصوص اجرای ترانههای روز بوده و برای نخستین بار در جهان در ترکیه برگزار میشده است، علاوه بر موسیقی شامل سینما، نقاشی، مجسمهسازی و دیگر رشتههای هنری نیز بوده است.
حدود ۳ ماه قبل از فستیوال، یک هیئت ۵ نفره از بهترین و شناختهشدهترین کارشناسان صدا وارد تهران میشوند و با تحقیق و بررسی روی کار و صدای همهٔ خوانندگان جوان ایرانی و ملاحظهٔ برنامههای رادیویی و صحنهای، عاقبت از بین خانمها، نوشآفرین و از بین آقایان، ابی را برای شرکت در این فستیوال برمیگزینند.
آی فری خوانندهٔ معروف ترکیه،[۲۱] نمایندهٔ این فستیوال در ایران بوده است و همین خواننده، دعوتنامههای رسمی فستیوال را هفتهٔ قبل از برگزاری جشنواره به تهران میآورد و بعد با نوشآفرین و ابی راهی ترکیه میشود. در ترکیه قرار بوده که این دو خوانندهٔ ایرانی ابتدا تمرینات لازم را با ارکستر ۷۰ نفره انجام دهند و بعد بر روی صحنه روند. مدت فستیوال حدود ۵ روز بوده است.
نوشآفرین با آهنگ «کاکلی» ساختهٔ فریدون خشنود و ابی با آهنگ «شکار» از ساختههای حسن شماعیزاده در این فستیوال شرکت میکنند. با اعلام اینکه از کشور ایران تنها یک شرکتکننده حق حضور دارد، نوشآفرین اعلام انصراف میکند. پس از اجرای بیش از ۲۰۹ خواننده، شش خواننده به بخش فینال راه مییابند که نام ابی نیز در میان فینالیستها قرار داشته است. در رقابت بین این شش خواننده، سرانجام ابی با آهنگ «شکار» خود به عنوان خوانندهٔ برگزیدهٔ هیئت ژوری انتخاب میگردد و پلاک و دیپلم افتخار جشنواره را از آن خود میسازد.[۲۲][۲۳][۲۴]
خوانندگی در خارج از ایران
ابی پیش از انقلاب، تکآهنگهای زیادی را بر روی صفحه منتشر کرد ولی هیچگاه آلبوم مستقلی از وی ارائه نشد. آثار این دورهٔ او بعد از انقلاب و در خارج از کشور بود که در قالب آلبومهای مستقل و به صورت کاست به بازار عرضه شد. در کارنامهٔ کاری وی، همکاری با ترانهسرایان برجستهای چون ایرج جنتی عطایی، اردلان سرفراز، منصور تهرانی و شهیار قنبری و آهنگسازان سرشناسی چون واروژان، سیاوش قمیشی، فرید زلاند، شادمهر عقیلی، حسن شماعی زاده، اسفندیار منفردزاده و بابک بیات به چشم میخورد.
ابی در سالهای اقامت در خارج از کشور، در بزرگترین سالنهای بینالمللی جهان کنسرت اجرا کرده است که برخی از آنها کنسرت خیریه بوده است. در سال ۲۰۰۷ میلادی برای اجرای کنسرت همراه با ارکستر سمفونی آخن، از ابی به شکلی ویژه دعوت به عمل میآید. این کنسرت از رادیو WDR به صورت مستقیم، پخش و از تلویزیون همین شبکه نیز فیلمبرداری شد. روزنامههای پرتیراژ آخن نیز پس از برنامهٔ ابی، از وی تمجید کرده و از «گرمای حضور او بر صحنه» نوشتند.[۲۵][۲۶] از معروفترین کنسرتهای خیریهٔ او نیز کنسرت وی در رویال آلبرت هال در لندن در سال ۲۰۱۰ است که عواید آن صرف کمک به بیماران مبتلا به ام اس شد.[۲۷]
با آنکه سالهاست که ابی در خارج از ایران و در تبعید زندگی میکند، هنوز برخی طراحان ایرانی از نام وی جهت افزایش فروش کالاهای تجاری خود بهره میگیرند.[۲۸] شماری از خوانندگان داخل ایران نیز به شدت تحت تأثیر سبک خواندن و نحوهٔ اجرای او قرار گرفتهاند. در مورد قاسم افشار که از جملهٔ این خوانندگان است و بازخوانی ترانهٔ «خلیج فارس» ابی بدو منسوب است،[۲۹] حتی در حرکات دست و پای وی هنگام اجرای کنسرت نیز شباهت بسیاری با ابی برقرار ساختهاند.[۳۰] تأثیرپذیری قاسم افشار از ابی تا به حدی بوده است که آهنگساز سرشناسی چون تورج شعبانخانی، وی را بابت این نحو سبک تقلیدیش مورد سرزنش قرار داده است.
ابی در جوانی
fa.wikipedia.org
گردآوری: پارس پارمیس